మానస్
అవగాహన క్రమంలో
బుద్ధి తర్వాత మనసు పాత్ర చాలా ముఖ్యమైనది. కాబట్టి మనస్ యొక్క వివరణ అవగాహన
ప్రక్రియను విశ్లేషించడానికి మెరుగైన మద్దతునిస్తుంది. దీని ద్వారా జ్ఞానం
గ్రహించబడుతుంది మానస్. మనస్ ఇంద్రియ ప్రవర్తకం మరియు మానసమే అతీంద్రియము.
పర్యాయపదాలు: చిత్త, చేతస,
చేతన, మన, హృదయ, స్వాంత, హృత్ మరియు సత్వ.
మనస్ యొక్క
గుణాలు
సత్వ, రజస్సు
మరియు తమను మనస్సు యొక్క గుణాలుగా పరిగణిస్తారు. చరక సంహిత అనుత్వం (సూక్ష్మత్వం
లేదా సూక్ష్మత) మరియు ఏకత్వం (ఏక రూపం) మనస్సు యొక్క రెండు గుణాలుగా పేర్కొంది .
భగవద్గీతలో, మనస్సు యొక్క లక్షణాలు అశాంతి,
అల్లకల్లోలం, బలమైన మరియు లొంగనివి. అందుకే
మనస్సును అదుపు చేయడం గాలి వలె కష్టమని చెప్పబడింది .
మనస్ యొక్క
లక్షణాలు
ఇంద్రియాలు మనస్సు
యొక్క మద్దతుతో వస్తువు యొక్క జ్ఞానాన్ని పొందుతాయి. జ్ఞానం పొందడం లేదా
పొందకపోవడం అనేది మనస్సుపై ఆధారపడి ఉంటుంది. మనస్సు ఎక్కడో ఉన్నట్లయితే, ఆత్మ,
జ్ఞానేంద్రియాలు మరియు వస్తువులు ఉన్నప్పటికీ జ్ఞానం జరగదు. మనస్సు
సమక్షంలో మాత్రమే జ్ఞానం జరుగుతుంది .
మనస్ రకాలు
మనస్సు యొక్క ప్రధాన
గుణాన్ని బట్టి మూడు రకాల సత్వాలు ఉన్నాయి. అవి _
ఎ) సాత్విక సత్వము
బి) రాజసిక సత్వము సి) తామసిక సత్వము
సాత్విక సత్వము
:
సాత్విక / శుద్ధ సత్వము బుద్ధి యొక్క ప్రయోజనకరమైన కోణాన్ని సూచిస్తున్నందున
ఎటువంటి లోపాలు లేకుండా పరిగణించబడుతుంది. సాత్విక సత్వ లక్షణాలు న్యాయబద్ధమైన
ఆహారం,
సహనం, సత్యం, భగవంతునిపై
నమ్మకం, ఆధ్యాత్మిక జ్ఞానం, తెలివితేటలు,
ధారణ సామర్థ్యం, జ్ఞాపకశక్తి, దృఢత్వం మరియు మంచి పనులు చేయడం .
రాజసిక సత్వ
:
ఇది హింసాత్మక కోణాన్ని సూచిస్తుంది. లక్షణాలు చాలా బాధ మరియు బాధ, దృఢత్వం,
అహంభావం, అసత్యం, క్షమాపణ,
అహంకారం, అతి విశ్వాసం, కామం,
కోపం మరియు కోరిక.
తామసిక సత్వ: ఇది మోహాన్ని
సూచిస్తుంది. తామసిక సత్వ లక్షణాలు నిరుత్సాహం, భగవంతుని ఉనికిపై అపనమ్మకం,
అసమానత, మూర్ఖత్వం మరియు తెలివి యొక్క
వక్రబుద్ధి, చర్యలో బద్ధకం మరియు నిద్రలేమి .
.
మనస్
వస్తువులు
ఎ) చింత్యం: చేయడం
లేదా మరేదైనా చేయడం గురించి ఆలోచించడం.
బి) విచారం: సరైన లేదా ఇతర విషయాల గురించి
చర్చ లేదా విమర్శనాత్మక విశ్లేషణ .
సి) ఉహ్యం: తార్కికం లేదా ఊహ లేదా ఊహాగానాలు .
d) ధ్యేయం: జ్ఞానం వైపు
ఒడిదుడుకులకు గురవుతున్న మనస్సు యొక్క ఏకాగ్రత మరియు స్థిరీకరణ .
ఇ) సంకల్ప: సంకల్ప అనేది మెరిట్ లేదా
డిమెరిట్ పరిగణించబడేది [44]
.
మనస్ యొక్క
విధులు
ఎ) ఇంద్రియాభిగ్రహ: ఇంద్రియాల నియంత్రణ
బి) స్వస్యనిగ్రహ: స్వీయ నియంత్రణ
సి) ఉహ: రీజనింగ్
డి) విచార: చర్చ [45]
No comments:
Post a Comment